18-21 Haziran günlerinde Rusya'nın ikinci büyük şehri St. Petersburg, Uluslararası Ekonomi Forumu'na ev sahipliği yapmaktadır. 1997 yılından itibaren yapılan ve bu sene 28.'si gerçekleştirilen St. Petersburg Ekonomi Forumu çerçevesinde Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin dünyanın önemli haber ajanslarının yetkilileriyle de bir araya geldi. Vladimir Putin'e soru yönetenler arasında Anadolu Ajansı Genel Müdürü Serdar Karagöz de vardı. Serdar Karagöz, Vladimir Putin'e İsrail-İran Savaşı dolayısıyla bu günlerde biraz ikinci plana itilen Rusya-Ukrayna Savaşı'nı sordu ve özellikle de savaşın sonlandırılma sürecinde liderlere nasıl bir rol biçildiği ve liderlerin bir araya gelebilmesi için ne tür şartların oluşması gerektiği üzerinde durdu. Donald Trump'ın Rolü Vladimir Putin, Karagöz'ün sorusuna verdiği cevap çerçevesinde bir taraftan Rusya Federasyonu'nun konuyla ilgili yaklaşımını ve genel olarak Rusya-Ukrayna sorununu sebep ve gelinen noktadaki sonuçlarıyla birlikte özetlerken özellikle birkaç önemli noktaya vurgu yaptı. En başta Rus lider, ABD Başkanı Donald Trump'a iki konuda katıldığını dile getirdi. Bunlardan ilki, Trump'ın sıkça dile getirdiği gibi kendisinin önceki seçimleri kazandığı takdirde bu savaşın yaşanmayacağı konusudur. İkinci olarak da Putin, Trump'ın Ukrayna'da barışı tesis etmek için harcadığı çabanın samimiyetine inandığını belirtti. Rus liderin bu açıklamasını Ukrayna konusunda İstanbul'da yürütülen görüşmelere rağmen son günlerde olumsuz etkilenen ABD ile diyaloğu devam ettirmek istediği şeklinde yorumlamak gerekmektedir. Taraflar esir takası gibi kararları hayata geçirmeye başlasalar da Ukrayna'da barışın tesis süreci Donald Trump'ın istediği hızda gitmemektedir. Bundan dolayıdır ki Trump, Rusya'ya ve ondan enerji kaynakları ithal eden ülkelere yaptırımı arttırma tehdidinde bulunduğu gibi Trump'ın seçiminden sonra başlayan ve iki ülke arasındaki sorunların giderilmesini öngören Rusya ile ABD arasındaki heyetler arası görüşmelere de şimdilik ara verilmiştir. Dolayısıyla Rus lider de Trump'ın katkısını dile getirerek ABD ile diyalogdan yana olduğunu göstermiş oldu. Vladimir Putin'den Türkiye'ye Teşekkür Yine Vladimir Putin bu soruya cevap verirken üç kez Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın adını zikrederek kendisine teşekkür etti ve onun Ukrayna'da barışın tesisi için en fazla çaba sarf eden liderlerden biri olduğunu, esir takası ve diğer insanî konuların çözümünde Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile birlikte önemli katkıda bulunduğunu açıkladı. Nitekim İstanbul'da yapılan son görüşmede tarafların anlaştığı gibi esir ve ölen askerlerin cesetlerinin değişimi devam etmektedir. Bu konuda ve genel olarak ateşkes şartları üzerindeki çalışmaların sürdürüldüğünü de dile getiren Rus lidere göre önümüzdeki günlerde (22 Haziran'dan sonra) yeni bir görüşme de yapılacaktır. Öyle anlaşılmaktadır ki bu görüşmeye de yine Türkiye ev sahipliği yapacaktır. 21. yüzyılın başından itibaren her iki ülkeyle de yakın iş birliği içinde olan Türkiye gerçekten de baştan itibaren barışın tesisi için elinden geleni yaptığı gibi tüm dünyanın kendisine güveni sağlayan dengeyi de kurmayı başardı. Zelenskiy ile İlgili Moskova'nın Kaygısı Vladimir Putin verdiği cevap çerçevesinde kendilerinin de barışı arzuladıklarını, hatta bu çerçevede gerekirse ve özellikle ateşkes şartlarında anlaşmaya varıldığı takdirde Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşmeye de hazır olduğunu dile getirdi. Ancak Rus lidere göre anlaşma imzalanmadan önce Ukrayna'da devlet başkanlığı seçimlerinin yapılması, imzayı da bu seçimlerde kazanacak kişinin atması gerekmektedir. Kremlin'in daha önce de dile getirdiği bu yaklaşıma göre Ukrayna'da devlet başkanı seçimleri her 5 yılda bir yapıldığından 31 Mart 2024'te yeni seçimlerin gerçekleştirilmesi gerekiyordu. Serdar Karagöz'ün sorusu çerçevesinde de Rus lider Ukrayna Anayasası'nda savaş sırasında seçimlerin yapılamayacağı hususu belirtilmesine rağmen yalnızca parlamentonun süresinin uzatılabileceğini, devlet başkanının görev süresinin uzatılabileceğine dair bir kaydın olmadığını, diğer taraftan buna rağmen Ukrayna'nın mevcut durumuna göre bütün atamaların devlet başkanı tarafından yapıldığını ve bu da Zelenskiy dahil tüm yetkililerin imzalarının geçersiz olduğu anlamına geldiğini belirtti. Rus lidere göre bu konunun Rusya'yı ilgilendiren tarafı ise Rusya ile Ukrayna arasında bir anlaşmaya varıldığı takdirde ve anlaşmaya da imzanın Zelenskiy ya da onun atadığı biri tarafından atıldığı takdirde seçim sonucunda gelecek yeni iktidarın Zelenskiy'in süresinin çoktandır bittiğini ileri sürerek bu anlaşmayı da diğer kararlarını da kabul etmeme durumu oluşabilecek ve bu da barış anlaşmasının çöpe atılması anlamına gelecektir. Kremlin ayrıca bunun zaman kazanmak için yapılabileceğini de düşünmektedir. Nitekim Rus yetkilileri de Vladimir Putin de Serdar Karagöz'ün sorusuna cevap verirken daha önce Minsk'te anlaşmaya varıldığı takdirde bunun uygulanmadığını ve dönemin Almanya şansölyesi Angela Merkel'in bunu yalnızca "zaman kazanmak" için yaptıklarını açıkladığını, yine İstanbul'da Rusya ile Ukrayna arasında anlaşmaya varıldığı takdirde Batı'nın müdahalesi ile Kiev'in bundan da vazgeçtiğini dile getirdi. Peki bu süreçte Ukrayna'da devlet başkanlığı seçimleri yapılabilir mi ya da bugüne kadar yapılamamasının sebepleri neler? Ukrayna'da Başkanlık Seçimlerinin Önündeki Engeller Ukrayna'da devlet başkanlığı seçimlerinin yapılması konusu zaman zaman Ukrayna muhalifleri tarafından da Trump'ın Zelenskiy ile özellikle yer altı kaynakları konusunda anlaşmadan önce Washinghton'da da dile getirildi. Ancak Kiev yönetimine göre seçimlerin yapılması için de birtakım şartların oluşması gerekmektedir. Ukrayna Anayasası'na göre ülke savaş durumundayken ve sıkı yönetim ilan edilmişken seçimler yapılamamaktadır. Volodimir Zelenskiy ise en son Nisan ayında sıkı yönetimi 6 Ağustos'a kadar uzattı, seçimler de sıkı yönetimin sona ermesinden en erken 6 ay içerisinde yapılabilmektedir. Buna göre de sıkı yönetim Ağustos ayında yeniden uzatılmadığı takdirde seçimler en erken ancak 2026 yılının başında yapılabilecektir. Kaldı ki bu yönde de karar öyle anlaşılmaktadır ki ya Zelenskiy kendi galibiyetinden emin olduğu takdirde ya da seçimleri kaybettiği takdirde kendisine güvenlik ve dokunulmazlık garantilerinin verilmesi konusunda yapılacak görüşmeler sonrasında verilebilecektir. Rusya ile Ukrayna'nın ateşkesin sağlanması için ileri sürdüğü şartların birbirinden çok farklı olması, tarafların hiçbirinin doğal olarak geri adım atmaya yanaşmaması, Kremlin'in bir kez daha Zelenskiy'in statüsünü sorgulamaya açması, Rusya-Ukrayna cephesinde barışın tesisinin kolay olmayacağını gösterdi. İsrail-İran Savaşı'nın çıkmasının da şüphesiz Rusya- Ukrayna görüşmelerine ve genel olarak ABD'nin taraflarla yapacağı pazarlıklara etkisi olacaktır. Son gelişmelerin Ukrayna'da barışın tesisine dair nasıl bir etki yarattığı konusu ise ay sonunda yine İstanbul'da gerçekleşmesi planlanan görüşmelerde aydınlığa kavuşturulacaktır. Bu yazı, 20 Haziran 2025 tarihinde Anadolu Ajansı'nda yayımlanmıştır.